Moduł 6
SUPERWIZJA
Wstęp
Migrantki są narażone na większe ryzyko, gdy podejmują decyzję o migracji do zupełnie innego kraju i muszą zmierzyć się z nowym procesem integracji.
Z tego powodu wsparcie formalnych i instytucjonalnych sieci, jak również programy wsparcia rówieśniczego są niezbędne, aby pomóc tym kobietom w procesie integracji.
Niniejszy moduł dostarcza informacji o tym, czym jest superwizja i jak mentorzy mogą korzystać z tego rodzaju wsparcia. Opisujemy, jak sprawnie i skutecznie prowadzić superwizję i przygotować do niej mentorów. Moduł ten przyczyni się również do poznania sposobów określania, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne.
Naszym celem jest pomoc organizacjom i mentorom we wspieraniu i zachęcaniu migrantek do udzielania dalszego wsparcia rówieśniczego. Moduł ten będzie bardzo przydatny dla organizacji pracujących z migrantkami i pomagających im w budowaniu sieci wsparcia w społeczności.
Cele
- Zapoznanie się z planowaniem działań superwizji,
- Poszerzenie wiedzy na temat korzyści płynących z superwizji,
- Poznanie roli superwizorów, mentorów/superwizorów i migrantek,
- Określenie w sposób ogólny, jak działa superwizja,
- Większa zdolność do określenia, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne,
- Głębsze zrozumienie znaczenia superwizji.
Czas trwania i wymagania
Przybliżony czas czytania modułu, bez uwzględnienia sugerowanych zasobów i dalszej lektury, wynosi około 2 godziny.
Uczący się nie muszą posiadać szczególnej wiedzy lub umiejętności. Uczestnicy będą potrzebowali komputera z połączeniem internetowym oraz kartki papieru i długopisu do robienia notatek.
Wskazane jest, aby uczący się sięgali po materiały źródłowe i w ten sposób pogłębiali przekazywane informacje.
Treść
Superwizja jest przewidziana dla mentorów – pracowników organizacji, ma służyć ich rozwojowi zawodowemu i poprawić wyniki ich pracy. Rzetelnie prowadzona superwizja, przy zaangażowaniu osoby superwizowanej, pomaga obiektywnie ocenić swoje działania, spojrzeć z dystansu na własne zachowanie, odpowiedzieć na pytania:
To obiektywne spojrzenie z kolei pomaga w dostrzeganiu związków przyczynowo-skutkowych i odkrywaniu błędów, które należy skorygować, aby stać się „skutecznym pomocnikiem” – mentorem i wsparciem rówieśniczym.
Superwizja służy również osobie zarządzającej organizacją – pomaga utrzymać dążenie mentorów do realizacji celów organizacji, pomaga w przestrzeganiu przepisów, pomaga w utrzymaniu standardów i norm zawodowych, utrzymuje dobre relacje z pracownikami. Jej rola jest więc ogromna.
Czym jest superwizja?
Superwizja to szczególne, wieloaspektowe nadzorowanie czyjejś pracy oraz jednoczesne kierowanie nią, mające na celu rozwiązywanie trudności i usprawnianie mechanizmów związanych z wykonywaniem danego zadania. Jest to proces, który pomaga zwiększyć świadomość, rozwinąć umiejętności, osiągnąć lepsze wyniki, działać poprzez uczciwą ocenę, omówienie problemów, ukierunkowaną praktykę i informację zwrotną. Warunkiem powodzenia superwizji jest zgoda jej uczestników na podzielenie się swoimi doświadczeniami w pracy z migrantkami i ich analizę.
Wyróżniamy:
- superwizę indywidualną – jest prowadzona z jedną osobą w oparciu o jej doświadczenia,
- superwizję grupową – jest kierowana do zespołu, grupy, w której łączą się doświadczenia wszystkich osób, a członkowie grupy wymieniają się swoimi spostrzeżeniami.
Jaki jest cel superwizji?
Celem superwizji jest poprawa jakości pracy osób, a więc i organizacji, pracujących z migrantkami i realizujących programy wsparcia rówieśniczego, zwiększenie efektywności pracy z migrantkami i programów wsparcia rówieśniczego, a więc - poprawa samopoczucia migrantek, jakości programów wsparcia rówieśniczego i zwiększenie satysfakcji z pracy.
Każda superwizja - niezależnie od tego, czy będzie miała charakter indywidualny czy grupowy - jest częścią szkolenia i rozwoju zawodowego mentorów. Jej celem jest aktualizacja wiedzy i umiejętności zawodowych mentora, przezwyciężenie problemów zawodowych oraz pomoc w pokonaniu barier psychologicznych w pracy.
Ponadto, superwizja zwiększa efektywność organizacji i pomaga koordynować pracę mentorów oraz osiągać cele organizacji. Wprowadza i utrzymuje dobre standardy pracy, zapewnia efektywność organizacyjną, koordynuje działania pracowników i ich współpracę z innymi ośrodkami, organizacjami pozarządowymi i wszelkiego rodzaju instytucjami, a przede wszystkim z odbiorcami działań.
Co superwizja daje mentorom? Jakie płyną z niej korzyści?
Mentorzy mogą skorzystać z superwizji na wiele sposobów. Co więcej, jest to korzystne nie tylko dla mentorów, ale także dla organizacji, dla których pracują i samych migrantek.
Dzięki ocenie swojej pracy można uświadomić sobie źródła problemów i wprowadzić zmiany.
Głównymi korzyściami superwizji dla mentorów są:
- Analiza własnej pracy mentora z migrantkami - indywidualnie z superwizorem (superwizja indywidualna) lub w grupie innych specjalistów / mentorów (superwizja grupowa),
- Opracowanie zorganizowanego planu pracy z migrantkami, z wykorzystaniem doświadczeń superwizora lub innych uczestników sesji,
- Szerszy wgląd we własne związane z pracą emocje, doświadczenia, refleksje i ich konstruktywne wykorzystanie w dalszym wsparciu rówieśniczym,
- Wsparcie ze strony przełożonego lub grupy specjalistów / mentorów wykonujących podobne zadania, pracujących w podobnym środowisku i z podobną grupą odbiorców, zainteresowanych samorozwojem,
- Poznanie nowych rozwiązań, metod, dobrych praktyk, pozytywnych wzorców pracy z migrantkami,
- Mówienie i wyjaśnianie własnych dylematów pojawiających się w pracy z migrantkami,
- Koncentracja na grupie docelowej, jej problemach, potrzebach, wsparciu i rozwiązaniach.
Dla organizacji superwizja może być narzędziem prezentacji priorytetowych zadań organizacji i kontroli realizacji celów statutowych organizacji. Może służyć do weryfikacji zgodności działań mentorów z obowiązującymi procedurami i przepisami. Ponadto może być przydatna do wskazania np. luk w wiedzy, braku szkoleń, braku regularnych spotkań pracowników, ale także niedociągnięć organizacyjnych.
Co może zniechęcić mentorów do udziału w projekcie?
Istnieje wiele obaw, które mogą zniechęcić mentorów do udziału w procesie superwizji. Ich chęć, otwartość i gotowość zależy od tego, jak proces ten zostanie im przedstawiony i zorganizowany.
Główne trudności związane z udziałem w procesie superwizji:
- Niewiedza na temat tego, czym jest superwizja i jak działa, a co za tym idzie niska gotowość do mówienia o problemach;
- Lęk związany z przeglądem i oceną pracy przez superwizora i innych mentorów uczestniczących w superwizji;
- Strach przed oceną (krytyczną, negatywną), a tym samym przedstawianiem sytuacji w jak najlepszym świetle przez mentorów;
- Strach przed wpływaniem na swoją pracę przez innych i tym samym ukrywaniem prawdziwych problemów;
- Strach przed koniecznością wprowadzenia zmian w pracy z klientami, na które nie każdy jest gotowy;
- Wstyd z powodu posiadania niskich kompetencji lub braku pewnych umiejętności czy doświadczenia;
- Strach przed głębszym wglądem we własne emocje;
- Złe doświadczenia z przeszłości.
To organizacja jest odpowiedzialna za odpowiednie przygotowanie swoich pracowników, mentorów do procesu superwizji. Poniżej opowiemy więcej o kilku wskazówkach dotyczących satysfakcjonującej organizacji procesu superwizji.
Wskazówki dotyczące organizacji procesu superwizji
Wszystkie ogólne zasady superwizji powinny być dostosowane do kontekstu organizacji, która zamierza stosować ją w swojej pracy. Na początku warto omówić zasady i uzgodnić potrzeby i cele superwizji mentora.
Jak określić, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne?
Migrantki są narażone na większe ryzyko, gdy podejmują decyzję o migracji do zupełnie innego kraju i muszą zmierzyć się z procesem integracji. Z tego powodu wsparcie formalnych i instytucjonalnych sieci, jak również programów wsparcia rówieśniczego jest niezbędne, by pomóc tym kobietom w procesie integracji.
Po zorganizowaniu i wdrożeniu programu wsparcia rówieśniczego nie ma pewności, że wszystko pójdzie zgodnie z planem. Udane wsparcie rówieśnicze wymaga dobrego zarządzania i ciągłego nadzoru. Skupia się to na analizie i rozwiązywaniu problemów przez mentorów i superwizorów. Otrzymają sugestie, wskazówki i narzędzia do zarządzania swoją pracą i wsparciem rówieśniczym udzielanym migrantkom. Odpowiednio zaprojektowany i systematycznie wdrażany proces nadzoru może pomóc wzmocnić i podtrzymać działania w zakresie wsparcia rówieśniczego. Kluczem jest jednak ciągła zmiana lub zmiana podejścia w oparciu o potrzeby migrantek i cechy środowiska, w którym działają. Stała superwizja dotyczy wszystkich programów wsparcia rówieśniczego i wszystkich zaangażowanych mentorów.
Jakie elementy i działania powinien mieć dobry program wsparcia rówieśniczego?
Nie ma jednego czynnika, który gwarantowałby, że wsparcie rówieśnicze jest lub będzie skuteczne, ale pewne elementy często decydują o sukcesie programów wsparcia rówieśniczego. Są to:
- Uwzględnienie osobistych, społecznych, ekonomicznych i kulturowych cech i potrzeb migrantek,
- Stworzenie bezpiecznego i wspierającego środowiska,
- Stworzenie przestrzeni do wykorzystania wspólnych doświadczeń kobiet migrantek,
- Utrzymywanie częstego kontaktu z migrantkami (długoterminowe i bieżące wsparcie),
- Prowadzenie analizy indywidualnych i wspólnych problemów oraz poszukiwanie możliwych rozwiązań,
- Nawiązywanie wzajemnego wsparcia i dobrych relacji,
- Dotarcie do uczestników programu i ich zaangażowanie,
- Zatrzymanie i ograniczona wymiana migrantek oraz mentorów,
- Uwzględnienie indywidualnych praw migrantek, prywatności i granic roli mentora.
Ponadto, istnieją pewne działania, które dobry program wsparcia rówieśniczego powinien mieć, aby wzmocnić i rozwinąć potencjał kobiet migrantek:
- Zwiększenie pewności siebie kobiet migrujących oraz zwiększenie umiejętności komunikacyjnych,
- Rozwój umiejętności rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji,
- Rozwój wszechstronności i zdolności adaptacji do zmian w społeczeństwie i na rynku pracy,
- Współpraca i dzielenie się wiedzą i kompetencjami pomiędzy samymi migrantkami i mentorami,
- Umożliwienie zdobycia wiedzy na temat tego, jak dostarczane jest wsparcie rówieśnicze i jaki jest wpływ programu,
- Rozwój większego przyswajania wiedzy i autorefleksji,
- Zwiększenie świadomości na temat wsparcia rówieśniczego i korzyści z uczestnictwa w programie.
W zależności od głównych celów danego działania wsparcia rówieśniczego, czynniki i elementy, które decydują o tym, czy wsparcie rówieśnicze jest lub będzie skuteczne, mogą się różnić. Mentorzy mogą stosować różne metody, by sprostać codziennym wyzwaniom migrantek, a także superwizorzy mogą oceniać te elementy za pomocą innych kryteriów.
Mentorzy powinni wykorzystywać dynamikę istniejącą w grupie wsparcia rówieśniczego, a tym samym być w stanie dotrzeć do jak największej liczby migrantek, aby wprowadzić rzeczywiste zmiany. Jeśli wsparcie rówieśnicze zostanie dobrze przeprowadzone, kobiety migrantki mogą stać się ambasadorkami w danym temacie, poprzez zachęcanie członków społeczności do refleksji nad znaczeniem dzielenia się wiedzą i doświadczeniem z rówieśnikami. Pozwoli to na włączenie migrantów w społeczne, ekonomiczne, kulturalne i polityczne życie społeczności przyjmującej.
Jak oceniać wsparcie rówieśnicze?
Stałe monitorowanie, nadzór i ocena to podstawowe elementy programów wsparcia rówieśniczego. Ocenianie wsparcia rówieśniczego jest ważne dla projektowania programów wsparcia rówieśniczego, zrozumienia, jak wygląda wsparcie rówieśnicze i wykazania wpływu programu. Wiedza o tym, "kiedy, jak i co oceniać" jest bardzo ważna. W wielu przypadkach odpowiedzi na te pytania mogą mieć kluczowe znaczenie dla trwałości programu.
Ogólnie rzecz biorąc, ocena programu zaczyna się od planowania, aby upewnić się, co zamierzamy mierzyć. Odpowiada ona nie tylko na pytanie "czy wsparcie rówieśnicze zadziałało", ale także "jak zadziałało". Ogólnie rzecz biorąc, kluczowe jest określenie wiarygodnych miar, wskaźników, narzędzi i instrumentów, które są istotne dla ogólnych celów programu i działań.
Planowanie oceny może odbywać się za pomocą modelu RE-AIM. Te ramy oceny ( przedstawione poniżej) obejmują i wykraczają poza wyłączne skupienie się na pytaniu "czy to zadziałało?", aby pomóc w poszerzeniu naszego zrozumienia i interpretacji skutecznego wsparcia rówieśniczego.
Według RE-AIM, oceny powinny badać pięć obszarów:
- Dotarcie (ang. Reach) do grup docelowych
- Efektywność lub skuteczność interwencji/programu
- Przyjęcie (ang. Adoption) przez grupy docelowe, społeczności lub organizacje
- Spójność realizacji (ang. Implementation consistency) interwencji/programu
- Utrzymanie (ang. Maintenance) efektów interwencji/programu w jednostkach i społecznościach w czasie.
To narzędzie może być wykorzystane do dokonania oceny wsparcia rówieśniczego i określenia, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne. Odpowiedzi na szczegółowe pytania pomogą zaplanować działania, zauważyć słabsze strony i wprowadzić potrzebne zmiany.
KLUCZOWE PYTANIA | SONDY I PYTANIA DODATKOWE |
DOTARCIE | |
Wymiar lub zagadnienie: Kto weźmie udział? | |
Do kogo będzie kierowana inicjatywa? (Końcowi użytkownicy inicjatywy) | Do kogo zamierzasz dotrzeć w ramach swojej inicjatywy? ............................................................................................................... Określenie zamierzonych beneficjentów (grupy docelowej). ............................................................................................................... |
W jaki sposób i gdzie do nich dotrzesz? | Jak będziesz reklamował i promował program? ............................................................................................................... Kto musi zatwierdzić te metody? ............................................................................................................... Skąd będzie wiadomo, czy do nich dotarliście i kto w nich uczestniczył? ............................................................................................................... |
Skąd będziesz wiedział, czy osoby, które wzięły udział w projekcie są przedstawicielami zamierzonej grupy docelowej? | Jakie metody zastosujesz, aby przyciągnąć grupy o niższym statusie społecznym i skupić się na nierównościach? ............................................................................................................... Jakie informacje są dostępne, aby określić, że próba jest wystarczająco efektywna dla grupy docelowej? ............................................................................................................... |
EFEKTYWNOŚĆ | |
Wymiar lub zagadnienie: Jakie wyniki? | |
Jakie są najważniejsze rezultaty, których się spodziewasz? (np. większa aktywność społeczna, lepsza/lepsza jakość życia, mniejsze wykluczenie itp.) | Jaka jest docelowa zmiana na poziomie indywidualnym? ............................................................................................................... Jak ocenisz te zmiany? ............................................................................................................... Kto będzie dbał o wyniki? ............................................................................................................... W jaki sposób będą Państwo dzielić się tymi wynikami? ............................................................................................................... |
Jak prawdopodobne jest, że inicjatywa osiągnie założone wyniki? | Jakie są największe zagrożenia dla osiągnięcia zamierzonych celów? ............................................................................................................... |
Czy program będzie skuteczny dla najbardziej potrzebujących? | W jaki sposób należy dostosować program do potrzeb tych osób? ............................................................................................................... |
Jakie mogą być niezamierzone konsekwencje lub wyniki? | Co poszło nie tak w przypadku innych podobnych inicjatyw? ............................................................................................................... |
PRZYJĘCIE | |
Wymiar lub zagadnienie: Gdzie będzie prowadzona inicjatywa? | |
Do jakich środowisk lub typów organizacji kierujesz swoje działania (np. szkoły, miejsca pracy, organizacje społeczne)? | Jakie są najważniejsze cechy środowisk, w których chcesz uczestniczyć? ............................................................................................................... Kto może być zainteresowany tą inicjatywą i dlaczego? ............................................................................................................... W jaki sposób ośrodki sdowiedzą sie o inicjatywie? ............................................................................................................... Jaka była charakterystyka ośrodków, które nie brały udziału w badaniach (np. Lokalizacja, wyposażenie, finanse, personel)? ............................................................................................................... |
Ile z tych placówek i organizacji (lub pojedynczych osób) według Państwa szacunków będzie korzystało z programu? | Jakie są zewnętrzne lub środowiskowe czynniki lub zagrożenia? ............................................................................................................... Skąd będzie wiadomo, czy organizacje/osoby fizyczne skorzystały z inicjatywy? Kto może pomóc w zebraniu informacji na ten temat? ............................................................................................................... |
Kto będzie realizował program (faktycznie wykonywał pracę) i czy ma umiejętności i czas? | Jakie są cechy lub kompetencje osób (pracowników/wolontariuszy), które mają realizować interwencje/program? ............................................................................................................... |
Ile z tych osób (pracowników lub wolontariuszy) według Państwa szacunków będzie korzystało z programu? | Jakie cechy mogą różnić zaproszonych pracowników, I tych którzy biorą udział w projekcie (np. Wykształcenie, czas na stanowisku, szkolenia, możliwości)? ............................................................................................................... |
SPÓJNOŚĆ | |
Wymiar lub zagadnienie: Jak konsekwentnie będziesz realizować program? | |
Jak będzie realizowana inicjatywa, w tym dostosowania i adaptacje? | Jakie są kluczowe element inicjatywy, w tym dostosowania I adaptacje .............................................................................................................. |
W jakim stopniu kluczowe aspekty programu zostaną zrealizowane zgodnie z założeniami? | Jak ocenisz realizację programu (autoprezentacja, audyt, listy kontrolne)? ............................................................................................................... Opisz możliwość zastosowania tych metod ................................................................................................................ |
Jakie adaptacje lub modyfikacje będą konieczne, aby pomóc w realizacji inicjatywy, aby dopasować ją do różnych środowisk? | Jakie są prawdopodobne wyzwania podczas wdrażania, które trzeba będzie pokonać? ……………………………………………………………….... |
Skąd będziesz wiedział, jakie dostosowania lub modyfikacje zostały wprowadzone podczas program? | Kto może pomóc w śledzeniu dokonanych modyfikacji lub dostosowań? ............................................................................................................... |
Jakie są niektóre z możliwych przeszkód w spójnej realizacji? | Czy istnieją konkurencyjne projekty lub programy, które należy rozważyć? ............................................................................................................... |
Jakie koszty i zasoby (w tym czas i obciążenie, a nie tylko pieniądze) należy uwzględnić? | Czy te koszty i zasoby są dostępne i rozsądne, aby o nie prosić (wystarczająco wysoki priorytet?). ............................................................................................................... |
UTRZYMANIE | |
Wymiar lub zagadnienie: Kiedy Twoja inicjatywa będzie wymagała odnowienia? | |
Co będzie się działo w dłuższej perspektywie? Rozważania zarówno dla beneficjentów indywidualnych, jak i środowisk | Jakie są prawdopodobne wyzwania podczas wdrożenia, które trzeba będzie pokonać? ............................................................................................................... |
Czy ORGANIZACJE mogą utrzymać inicjatywę w czasie i czy istnieją plany pozostawienia na miejscu przeszkolonego personelu? | Jakie wsparcie infrastrukturalne będzie potrzebne do podtrzymania inicjatywy? ............................................................................................................... Czy istnieje infrastruktura i finansowanie, które pozostanie? ............................................................................................................... W jaki sposób inicjatywa ta będzie zgodna z obecną i przyszłą polityką oraz zwrotem kosztów; strumienie przychodów? ............................................................................................................... |
Jak prawdopodobne jest, że Twoja inicjatywa przyniesie trwałe efekty dla INDYWIDUALNYCH UCZESTNIKÓW? | W jaki sposób osoby będą zaopatrywane w kluczowe elementy programu w czasie? Czy pozostaną w kontakcie? ............................................................................................................... |
Czy będziesz w stanie śledzić swoją inicjatywę przez dłuższy czas? | W jaki sposób będziesz nadal śledzić sukces i dostarczać bieżącą informację zwrotną? "Jak to działa dla ciebie?" ............................................................................................................... |
W jaki sposób rozpowszechnisz informacje o swoim projekcie i wyciągniętych wnioskach? | Jakie materiały, łatwe do zrozumienia, możesz przygotować, aby opowiedzieć innym o swoich doświadczeniach? ............................................................................................................... |
Jakie są prawdopodobne modyfikacje lub dostosowania, które będą musiały być dokonane, aby podtrzymać inicjatywę w czasie (np. zmniejszona intensywność, inny personel, inne środowiska)? | Jak można śledzić główne zmiany dokonywane w czasie? ............................................................................................................... |
Podsumowanie
W tym module przedstawiamy kilka informacji na temat tego, jak zaplanować udany proces superwizji dla mentorów i jak określić, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne. Daje on przegląd znaczenia superwizji i korzyści płynących z jej wdrożenia. W ramach tego modułu dowiesz się, jaka jest rola superwizorów i superwizowanych, oraz określisz ogólnie, jak działa superwizja. Ponadto rozwiniesz umiejętność określania, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne oraz zapoznasz się z planowaniem działań superwizji w celu jej systematycznej oceny. Moduł ten będzie bardzo przydatny dla organizacji pracujących z migrantkami i pomagających im w budowaniu sieci wsparcia w społeczności.
LearniEfekty kształcenia
Po zakończeniu tego modułu, będziesz w stanie:
- Zaplanować proces superwizji,
- Wyjaśnić, jakie są korzyści z superwizji,
- Zdefiniować w sposób ogólny, jak działa superwizja,
- Rozpoznać rolę superwizorów, mentorów/superwizorów i migrantek,
- Określić, czy wsparcie rówieśnicze jest skuteczne,
- Zrozumieć znaczenie superwizji.
Self-assessment
Sugerowane źródła
- Kieran O’Donoghue, Restorying Social Work Supervision (https://www.academia.edu/16048958/Restorying_Social_Work_Supervision)
- Kieran O'Donoghue, Lambert Engelbrecht, The Routledge International Handbook of Social Work Supervision
Źródła
- Carter McNamara, What is Supervision? How Do I Supervise? (https://managementhelp.org/supervision/index.htm)
- https://edukacjaustawicznadoroslych.eu/images/2017/4/14_4_2017.pdf
- http://www.poradnictwo.org.pl/superwizja-pracy-socjalnej/
- https://pomocspoleczna24.pl/nr-5-kwiecien-2018/superwizja-niezbedny-element-poprawy-jakosci-pracy-pracownika-socjalnego-132.html
- https://epale.ec.europa.eu/pl/blog/superwizja-uczestniczaca-nadzor-czy-wsparcie-rozwoju?fbclid=IwAR1cXaERssPvWkZkQX48paVEtH0Ll_uECsLcwI0LMt3Z_07Af3lvxJqou7U
- http://peersforprogress.org/take-action/evaluate-peer-support/
- https://re-aim.org/